-
1 μεγέθει
μέγεθοςgreatness: neut nom /voc /acc dual (attic epic)μεγέθεϊ, μέγεθοςgreatness: neut dat sg (epic ionic)μέγεθοςgreatness: neut dat sg -
2 μέγεθος
μέγεθος, ους, τό (s. μέγας; Hom.+)① quality of exceeding a standard involving physical magnitude, size, lit. (Appian, Bell. Civ. 1, 50 §219 ἀνὴρ μεγέθει μέγας; Heraclid. Crit. 23 [p. 82, 14 Pfister]; μεγάλη τῷ μεγέθει: Ps.-Dicaearch. p. 145 ln. 5 F.; Did., Gen. 35, 10) ὑψηλὸς τῷ μεγέθει very tall indeed Hs 9, 6, 1. τὰ μεγέθη [τῶν θηρίων] the enormous size of the beasts AcPl Ha 1, 34.② quality of exceeding a standard of excellence, greatness: τὸ τῆς χαρᾶς μ.=the great joy AcPl Ha 6, 9f. Of God (ins in CB I/2, 700 no. 635, 4 τὸ μέγεθος τ. θεοῦ; Philo, Spec. Leg. 1, 293 τὸ τ. θεοῦ μ.; Ath. 22, 7 τοῦ μ. τοῦ θεοῦ. Divine hypostases Hippol., Ref. 5, 8, 3; 10, 10, 2) τί τὸ ὑπερβάλλον μέγεθος τ. δυνάμεως αὐτοῦ how surpassingly great (God’s) power Eph 1:19 (cp. Philo, Op. M. 23, end τὸ μ. [τῶν δυνάμεων θεοῦ]; see also New Docs 4, 107). ἐν μεγέθει IEph ins, to be sure, does not belong grammatically w. θεοῦ, which rather goes w. πληρώματι foll.; nevertheless it describes the nature of God. τὸ μ. τῆς μαρτυρίας the greatness of his martyrdom MPol 17:1 (cp. τῆς γνώσεως Iren. 1, 13, 6 [Harv. I, 123, 3]; Did., Gen. 115, 2). ἀπολαμβάνειν τὸ ἴδιον μ. recover their proper greatness, of a congregation ISm 11:2. μεγέθους ἐστὶν ὁ Χριστιανισμός Christianity is (truly) great IRo 3:3.—DELG s.v. μέγας. M-M. TW. Spicq. -
3 μέγεθος
μέγεθος, [dialect] Ion. (not Hp.) [full] μέγᾰθος Hdt. (v. infr.), also Philox.2.19, εος, τό: ([etym.] μέγας):—A greatness, magnitude, opp. πλῆθος, Anaxag.1, etc.;πλῆθος μὲν.. ἐὰν ἀριθμητὸν ᾖ, μ. δὲ ἐὰν μετρητὸν ᾖ Arist.Metaph. 1020a9
.I in Hom. always stature, of men and women, , cf. 6.152;ἐς μ. καὶ κάλλος ὁρώμενος 18.219
, cf. Pl.Chrm. 154c;θηλειῶν ἀρετὴ σώματος κάλλος καὶ μ. Arist.Rh. 1361a7
: then, generally, size,μύρμηκες μεγάθεα ἔχοντες κυνῶν ἐλάσσονα Hdt.3.102
;μ. λαβεῖν X.Cyr.1.4.3
;ἡ ἐπίδοσις εἰς τὸ μ. Arist.HA 560a20
; of sound, loudness,βοῆς μ. Th.4.126
: acc. as Adv., λίθου λάμποντος μέγαθος, = μεγάλως, Hdt.2.44; but usu., in size,τεῖχος κατὰ τὸν Ἀθηνέων κύκλον.. τὸ μ. Id.1.98
; [δένδρεον] μέγαθος κατὰ συκέην μάλιστά κῃ Id.4.23
;ὅσην δεῖ τὸ μ. τὴν πόλιν ποιεῖσθαι Pl.R. 423b
: also in pl., , cf. 1.202;σμικροὶ τὰ μεγάθεα Id.3.107
;κυαμιαῖοι τὰ μ. Luc.Herm.40
;μεγέθη ἔργων καὶ διαθέσεων Epicur.Nat.43
G.2 freq. in dat., μεγέθει.. ἐκπρεπεστάτη in stature, A.Pers. 184;ἀνθρώπους μεγέθει μεγίστους καὶ ἥκιστα διαφόρους ἐς.. τὰ μεγέθεα Hp.
Aër. 12; πλήθεϊ μέγιστον καὶ μεγάθεϊ ὑψηλότατον, of a mountain, Hdt.1.203; κρητῆρες μεγάθεϊ μεγάλοι ib.51;μεγάθεϊ μέγιστος Id.7.117
;μ. περιμήκεας Id.2.108
; σμικρός ib.74;ἐλάττω τῷ μ. Arist.HA 560b5
.II of quality and degree, greatness, magnitude, ;τῆς παρανομίας Th.6.15
;τῆς ζημίας Lys.1.3
;τῆς κολάσεως Pl. Lg. 934b
; importance,μ. ἐχούσας πράξεις D.H.Isoc.6
.4 Rhet., loftiness, sublimity,μ. περιτιθέναι τοῖς πράγμασιν D.H.Comp. 17
, cf. Demetr.Eloc.5, Hermog.Id.1.5, etc.;λόγων μ. Longin.4.1
, al.: in pl., sublime objects, Id.9.1, al.III Math., magnitude, Gorg.3;μ. ἔχειν Pl.Ti. 57d
, cf. Iamb.Comm.Math.3, etc.; extension, Plot.2.4.11: in pl., magnitudes, Pl.Prt. 356c;τὰ μ. τὰ γεγραμμένα IG7.3073.102
(Lebad.).2 Astron., magnitude, of stars, Cleom. 1.11, Ptol.Alm.7 passim.IV Gramm., metrical length,τὸ μέγιστον μ. τρίχρονον A.D.Synt.133.26
, cf. EM419.50.2 τὰ ἐν τῷ μέτρῳ μ. the recognized lengths of lines in a metre, Heph.12.3.V τὸ μ. τινός, as title, his Highness, POxy.2107.8 (iii A. D.);τὸ σὸν μ. Cod.Just.8.10.12.1a
.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > μέγεθος
-
4 μέγεθος
μέγεθος, τό (μέγας), ion. μέγαϑος, Her., die Größe, körperlich u. geistig; bei Hom. von hohem Wuchs der Männer u. Frauen, stattliche Leibesgröße, mit εἶδος vrbdn, Od. 5, 217. 6, 152; μεγέϑει τι τῶν νῦν εὐπρεπεστάτα πολύ, Aesch. Pers. 180; auch μέγεϑος πῶν πόνων, Eur. Hel. 599; πόλεως, Andr. 196; μ. λαμβάνειν, heranwachsen, Xen. Cyr. 1, 4, 3; μέγεϑος τοῦ στόλου, Plat. Legg. III, 698 b; καὶ πλῆϑος, V, 733 b; ῥώμη, Rep. VI, 488 a; auch im plur., μεγέϑεσι κάλλεσί τε ἔργων, Critia. 115 d; Her. sagt μεγάϑεϊ μέγας, σμικρός, 1, 51. 4, 52; häufig steht μέγεϑος absolut, was die Größe anbetrifft, an Größe, 1, 98. 2, 44. 73; auch im plur., εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλοι ποταμοὶ οὐ. κατὰ τὸν Νεῖλον ἐόντες μεγάϑεα, 2, 10; ὅσην δεῖ τὸ μέγεϑος τὴν πόλιν ποιεῖσϑαι, Plat. Rep. IV, 423 b; ϑαυμαστὸς ἐφάνη τό τε μέγεϑος καὶ τὸ κάλλος, Charmid. 154 c, u. so bei den Folgdn; seltener μεγέϑει μεγίστη πόλις, Luc. hist. conscr. 31.
-
5 περιφέρω
A carry round,τὸν ὀϊστὸν περιέφερε κατὰ πᾶσαν γῆν Hdt. 4.36
; carry about with one, ib.64; παῖδ' ἀγκάλαισι π. E.Or. 464, cf. Men.Sam.29; ; ὀκλαδίαν prob. in Id.Eq. 1385 :—[voice] Pass., c. acc. loci, περιενειχθέντος τοῦ λέοντος τὸ τεῖχος being carried round the wall, Hdt.1.84 : abs., Σωκράτη.. περιφερόμενον swinging about (in a basket), Pl.Ap. 19c;πίνειν.. σκύφον περιφερόμενον Arist.Pol. 1324b18
.2 move round, π. τὸν πόδα bring the foot round in mounting a horse, X.Eq.7.2 ; hand round at table, Id.Cyr. 2.2.2, al. ([voice] Act. and [voice] Pass.);τὸ βλέμμα π. εἰς τοὺς παρόντας Plu. Agis18
;π. κλήρους Id.2.737d
([voice] Pass.).b in Tactics, wheel,τοῦ συντάγματος περιενεχθέντος Ascl.Tact.10.4
, cf. Ael.Tact.25.5.c intr., turn round, (Ephesus, iii B.C.).4 carry round, publish, make known,π. τι πανταχόσε Plu.2.8o
f:—[voice] Pass., τοῦ Πιττακοῦ.. περιεφέρετο τοῦτο τὸ ῥῆμα was passed from mouth to mouth, Pl.Prt. 343b, cf. R. 402a, 402c, Demod. 383c;ὁ περιφερόμενος στίχος Plb.5.9.4
, etc.; of a person,περιενεχθῆναι εὐνοίᾳ καὶ θαυμασθῆναι παρὰ τοῖς Ἀθηναίοις Phld.Acad.Ind.p.75
M.6 bring round in the end, determine, reduce, subject,περιήνεγκεν εἰς ἑαυτὸν τὰς Ἀθήνας Id.Per.15
, cf. Galb.8;τὴν Ἰταλίαν π. ἐς λιμόν App.BC5.143
; εἰς συμφορὰς π. Id.Pun.86;εἰς ἀπάθειαν Plu.2.165b
, cf. 546c:—[voice] Pass.,ἐς Ῥωμαίους πάντα περιηνέχθη App.Mith.68
;τὸ σπέρμα ἐς θῆλυ περιηνέχθη Hp.Genit.6
.7 carry round or back (in memory), οὔτε μέμνημαι τὸ πρῆγμα οὔτε με περιφέρει οὐδὲν εἰδέναι τούτων nor does any of these things carry me back to the knowledge of it, Hdt.6.86.β'; π. τίς με καὶ μνήμη Pl.La. 180e
;τοῦ πράγματος ἤδη -φέροντος αὐτὸν τῇ ὑπονοίᾳ Plu.2.522c
.8 turn round, make dizzy, turn mad,ἡ συκοφαντία π. σοφόν LXXEc.7.8(7)
:—[voice] Pass., to be turned giddy, -φερόμενος τῷ μεγέθει τῶν τολμωμένων Plu.Caes.32
;ψυχὴ δυνάμει -φερομένη Id. Dio 11
;κακοῦ μεγέθει -φερόμενος J.AJ17.5.2
.II intr., survive, endure, hold out, Th.7.28, Thphr.HP9.12.1, J.AJ17.6.1: also c. acc., survive, outlast,ἡμέραν App.BC2.149
; τὰς εἰδούς ib. 153.III [voice] Pass., go round, rotate,ἐν τῷ αὐτῷ κύκλῳ Pl.Prm. 138c
;πάντα -φερόμενα ὁρᾶν Ath. 4.156c
;ἐνιαυτοῦ -φερομένου Hdt.4.72
; ἐν ἴσῳ χρόνῳ π. Arist.Cael. 290a5; ; of argument,εἰς ταὐτὸ π. ἀεί Pl.Grg. 517c
, cf. Lg. 659d;εἰς τὰ πρότερα Id.R. 456b
.2 wander about, X.Cyn.3.5;λόγος.. ἀνοήτως π. ἐν συμποσίῳ Plu.2.716f
; to be unstable,ἡ περιφερομένη εἱμαρμένη Id.Aem.27
, cf. Galb.6; περιφερόμενοι τύπτουσι at random, Arist.Metaph. 985a14.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > περιφέρω
-
6 προ-έχω
προ-έχω, zsgzn προὔχω (s. ἔχω), 11 vorhaben, vorhalten, bes. zum Schutz, τὴν ἀσπίδα τῆς κωλῆς προέχων, Ar. Nubb. 989, u. ä. Sp.; τὼ χεῖρε προέχων, die Hände vorhaltend, Xen. Cyr. 2, 3, 10; u. so im med., προὔχοντο ἑκάστοϑι ἐννέα ταυρους, sie hatten neun Stiere vor sich, Od. 3, 8; vgl. Her. 2, 42 κριὸν ἐκδείραντα προέχεσϑαι τὴν κεφαλήν; u. in tmesi, πρὸ δὲ δούρατ' ἔχοντο, Il. 15, 355, sie streckten die Speere vor sich hin; übertr., σὺ μὲν τάδ' ἂν προὔχοιο, Soph. Ant. 80, vorschützen, προφασίζεσϑαι, Hesych.; vgl. Thuc. 1, 140; – voraushaben, τινός, vor Einem, οὔποτ' ἔκ γ' ἐμοῠ τιμὴν προέξουσ' οἱ κακοὶ τῶν ἐνδίκων, Soph. Ant. 208, Ehre vor den Gerechten voraushaben; vgl. Xen. οὐδὲν ἡμεῖς ὑμῶν προέξομεν, Cyr. 2, 1, 16; – auch von der Zeit, voraus, früher haben, Her. 9, 4; – fernhalten, dah. med. von sich fern halten, προὐσχόμην σε, ich hielt dich ab, ein Kind, das seine Nothdurft noch nicht allein verrichten kann, Ar. Nubb. 1386; – vorwärtsbringen, fördern, οὔ τι προέχει, es bringt nicht weiter, hilft Nichts, Her. 9, 27. – 2) intrans., hervorragen, hervortreten; ὅϑ' ἀκροτάτη πρόεχ' ἀκτή, Od. 12, 11, vgl. 10, 90. 24, 82, wie ἠϊόνες 6, 138; πύργῳ ἔπι προὔχοντι, Il. 22, 97; ἐπὶ προὔχοντι μελάϑρῳ, Od. 19, 544, τῇ κεφαλῇ, Xen. Cyr. 4, 3, 16; τὸ προέχον τῆς ἐμβολῆς, Thuc. 2, 76. Auch im Lauf der erste, vorderste sein, den Vorsprung haben, Il. 23, 325. 413; vgl. προέχων τῶν ἄλλων, Her. 9, 22; u. vom Range, δήμου προὔχουσιν, sie haben den Vorrang vor dem Volke, sind die Angesehensten im Volke, H. h. Cer. 1, 151; τέχνα γὰρ τέχνας ἑτέρας προὔχει, übertrifft sie, Soph. Phil. 138, τῇ δ' ἐπιστήμῃ σύ μου προὔχοις τάχ' ἄν, O. R. 1116; u. in Prosa, gew. τινός τινι, Einen worin, Her. 1, 1. 32. 2, 136. 3, 82. 9, 22; δυνάμει προὔχοντες, Thuc. 1, 18, u. öfter; τὸν προέχοντα εἴκοσιν ἡλικίας ἔτεσιν, Plat. Legg. IX, 879 c, vgl. Rep. VI, 484 d; Xen. vrbdt es auch mit dem accus. der Person, ἑνὶ μόνῳ προέχουσιν ἡμᾶς οἱ ἱππεῖς, An. 3, 2, 19; Folgde; ὁ δανειζόμενος ἐν παντὶ προέχει ἡμῶν, Dem. 56, 1; τῇ εὐχερείᾳ καὶ τόλμῃ προεῖχον οἱ μισϑοφόροι, Pol. 15, 13, 1; Ggstz von λείπεσϑαι, Plut. Nic. 3; ἐκείνων μεγέϑει τοσοῠτον προὔχει, Luc. musc. enc. 1; auch προέχειν κατὰ σοφίαν, amor. 30, u. absolut, οἱ προὔχοντες, die Ersten, Angesehenen, Scyth. 10; Harmon. 2, u. a. Sp. – Bei Hom. durchgängig und auch sonst häufig ist die zusammengezogene Form προὔχω; nur wo das Augment stehen sollte, wird πρόεχε statt προεῖχε geschrieben, nicht προὖχε, Od. 12, 11. – Vgl. noch προΐσχω.
-
7 περι-φέρω
περι-φέρω (s. φέρω), 1) herumtragen; τὸν παῖδα ἀγκάλαισιν περιφέρων, Eur. Or. 464; Her. 4, 36; c. acc. der Sache, um die Etwas herumgetragen wird, περιενειχϑέντος τοῠ λέοντος τὸ τεῖχος, Her. 1, 84; – ἐπὶ ταῖς κεφαλαῖς περιφέρειν τινά, Plat. Rep. X, 600 d; u. pass., ἐν τῷ αὐτῷ περιφέροιτο κύκλῳ, Parm. 138 c, u. öfter, εἰς τὸ αὐτό, auf denselben Punkt wieder zurückkehren, Gorg. 517 e, u. öfter. – Von Speisen, herumtragen, -geben, Xen Cyr. 2, 2, 2 ff; vgl. Luc. Conv. 13; – herumbringen, unter die Leute bringen, bekannt machen, Plat. Prot. 343 b Rep. III, 402 c, wie ὁ περιφερόμενος στίχος Pol. 5, 9, 4 u. a. Sp. – Uebh. Etwas endlich zu einem Ziele bringen, περιήνεγκεν εἰς ἑαυτὸν Ἀϑήνας, er brachte Athen endlich unter seine Botmäßigkeit, machte es von sich abhängig, Plut. Pericl. 15, τὴν Ἰταλίαν ἐς λιμὸν περιενεγκεῖν, Italien endlich in Hungersnoth versetzen, Ann. B. C. 5, 143. – Her. 6, 86, 2 verbindet οὔτε μέμνημαι τὸ πρᾶγμα οὔτε με περιφέρει οὐδὲν εἰδέναι τούτων, sc. μνήμη, mein Gedächtniß bringt mich nicht wieder dahin, Etwas davon zu wissen, wie Plat. Lach. 180 e, περιφέρει τίς με καὶ μνήμη ἄρτι τῶνδε λεγόντων, jetzt eben bringt mein Gedächtniß mir wieder in Erinnerung. – Bei Thuc. 7, 28 = bis zu Ende ertragen, aushalten. – 2) intrans., sich wieder erholen, ἐκ τῆς νόσου, VLL. – 3), pass. sich herumbewegen, περιφε ρομένου ἐνιαυτοῠ, wie περιπλομένου, Her. 4, 72; fortgerissen werden, wie παραφέρομαι, Plut. Dio 11, περιφερόμενος τῷ μεγέϑει τῶν τολμημάτων, schwindelnd vor der Größe seiner Wagnisse, Caez. 32, u. öfter.
-
8 ΜΈΓας
ΜΈΓας, μεγάλη, μέγα ( magnus, mächtig), acc. μέγαν, μεγάλην, μέγα, alle übrigen Casus von der Grundform ΜΕΓΆΛΟΣ, welche nicht mehr vorkommt, der voc., μεγάλε Ζεῦ, nur einmal, Aesch. Spt. 824; – groß, zunächst – a) von körperlicher Größe belebter Wesen u. anderer Dinge, häufig von der Leibesgröße des Mannes, verbunden ἠΰς τε μέγας τε u. καλός τε μέγας τε, seltener von Frauen, καλή τε μεγάλη τε, Od. 15, 418; νῦν δ' ὅτε δὴ μέγας ἐσσὶ καὶ ἥβης μέτρον ἱκάνεις 18, 216, vgl. 2, 314, wie unser »da du groß geworden«, als Ausdruck des Erwachsenseins; von Thieren, μέγας σῦς, 4, 457 u. A.; αἰετός, Pind. I. 5, 48; oft auch von Waffen, Il.; δρῦς, Pind. P. 4, 264, πόλεις, 4, 19; πεδία, Aesch. Spt. 715; Her. sagt auch μεγέϑεϊ μέγας, μέγιστος, an Größe groß, 1, 51. 7, 117, wie auch μεγάϑει σμικρός 2, 74 gesagt ist. – b) von allen Ausdehnungen nach den verschiedenen Richtungen; hoch, οὐρανός, Ὄλυμπος, ὄρος, πέτρη, πύργος u. ä., Hom.; αἰϑήρ, Soph. Ai. 1172, öfter; – von der Ausdehnung in die Länge, ἠϊών, ποταμός, τάφρος, Hom.; – weit, geräumig, πέλαγος, λαῖτμα, ὄρχατος, τέμενος u. ä., Hom., u. eben so bei den Folgdn. – Uebertr. in mannigfachen Beziehungen; – groß, gewaltig, mächtig, von den Göttern u. Königen, bes. Ζεύς, Hom., Aesch. Ch. 243, Soph. Tr. 398, der μέγας ϑεῶν βασιλεύς heißt, Pind. Ol. 2, 34; βασιλεύς, Aesch. Pers. 24, welches in Prosa sehr gewöhnliche Bezeichnung des Perserkönigs ist, der Großkönig, auch häufig ohne Artikel, Xen. An. u. Hell.; Soph. εὐδαίμων ἀνύσει καὶ μέγας, Phil. 711; ὴ μεγάλη Μοῖρα, 1466; ἐν ὅρκῳ μέγας, O. R. 653; – μεγάλαι ϑεαί sind besonders Demeter u. Persephone; – Ἀρδιαῖος ὁ μέγας, der mächtige, Plat. Rep. X, 615 c; vgl. ὁ μέγας ἀνὴρ ἐν πόλει, Legg. V, 630 d; – τὰ μεγάλα, große, wichtige Dinge, Xen. u. A. – So von Naturkräften, ἄνεμος, λαῖλαψ, ζέφυρος, heftiger, großer Sturm, Hom. u. A.; ὁ ποταμὸς μέγας ἐῤῥύη, ging hoch mit Wasser, Dem. 59, 99; u. übertr. von menschlichen Verhältnissen und Gemüthszuständen, in vielen Beziehungen, κράτος, ἀλκή, κλέος, κῠδος, τιμή, ἀρετή, σϑένος, μένος, ϑυμός, ποϑή, ἄτη, ἄχος, πένϑος, πῆμα u. ä., Hom.; ἀρετά, Pind. P. 5. 98, νόος, 5, 122, ἐλπίς, 8, 93, ὄλβος, Ol. 1, 56, τιμά, κῠδος u. ä.; ὠφέλημα, Aesch. Prom. 251, ἄχη, Spt. 78, πλοῠτος, Pers. 159, ὀμώμοται γὰρ ὅρκος ἐκ ϑεῶν μέγας, Ag. 1257, wie Pind. Ol. 6, 20, τύχη, πένϑος u. ä.; χόλος, Soph. Phil. 327, ϑόρυβος, Ai. 142, wie Pind. Ol. 11, 76; bei Hom. von allen starken Eindrücken, auch des Gehörs, laut, ἰαχή, ἀλαλητός, ὀρυμαγδός, πάταγος; κωκυτός, Soph. Ai. 838; μεγάλῃ τῇ φωνῇ, Plut. u. A.; τῇ φωνῇ μέγα λέγων, laut sprechend, Plat. Prot. 310 b; μέγα βοᾶν, Conv. 212 d; ᾄ δειν, Legg. IX, 854 d; ähnl. μέγα στενάζειν, Eur. I. T. 953, στένειν, Med. 291; μέγα στενάξας, Dem. 27, 69, u. sonst in Prosa (s. unten). – Es enthält auch einen tadelnden Nebenbegriff des zu Großen, Uebermäßigen, wie Od. 22, 287, μήποτε πάμπαν εἴκων ἀφραδίῃς μέγα εἰπεῖν ἀλλὰ ϑεοῖσιν μῠϑ ον ἐπιτρέψαι, Etwas sagen, das über die Schranken der Sterblichen hinausgeht u. womit man sich gegen die Götter versündigt; λίην μέγα εἰπεῖν, 16, 243; μηδὲν μέγ' εἴπης, Soph. Ai. 379, wie μεγάλοι λόγοι, stolze, übermüthige Reden, Ant. 1329 (vgl. μεγαληγορέω u. ä. compp.); μὴ μέγα λέγε, Plat. Phaed. 95 b; Soph. 238 u. A. Eben so φρονεῖν μέγα, Soph. Ant. 475; Eur. Phoen. 41 Or. 806; εἴς τινα, Hipp. 6, gegen Einen stolz sein; auch μεγάλα λέγειν u. φ ρονεῖν, Sp., τὰ τῶν βαρβάρων μεγάλα ποιεῖν, groß machen, preisen, Isocr. 4, 143; μέγα ποιεύμενος ταῠτα, es hoch anschlagend, Her. 3, 42; c. partic., 9, 111, wie Xen. Cyr. 5, 3, 19; μέγα ἐσ τί τι εἴς τι, πρός τι, es ist wichtig, von Bedeutung für Etwas, Xen. Mem. 2, 3, 4 Hell. 7, 5, 6. – Adv. ist μεγάλως, Od. 16, 432; μάλα μεγάλως, Il. 17, 723; ὄλωλεν, Aesch. Pers. 976; Τροίαν ἐπύργωσαν, Eur. Troad. 843; auch in Prosa, καὶ ϑαυμασίως εἴρηκας, Plat. Hipp. mai. 291 e; τοὺς μεγάλους μεγάλως λέγουσι, Euthyd. 284 e. Häufiger ist μέγα bes. bei Hom. so gebraucht, auch μεγάλα, sehr, stark, gewaltig, μέγα χαῖρε, sei sehr gegrüßt, Od. 24, 402; oft μέγα κρατεῖν, ἀνάσσειν, δύνασϑαι, stark, gewaltig herrschen, viel vermögend sein, vgl. Lob. zu Phryn. p. 197; μέγα σϑένει, Aesch. Ag. 912, wie Soph. O. C. 738; πλουτεῖν, Ant. 1153; ὀλβισϑείς, Eur. Troad. 1253; τὸν μεγάλα δυνάμενον, Plat. Rep. I, 343 c; bei den Verbis, die das Hervorbringen eines Lautes bezeichnen, μέγα ἀϋτεῖν, ἰάχειν, βοᾶν, ὀχϑεῖν, εὔχεσϑαι u. dergl., laut, Hom., der bei diesen Verbis auch μεγάλα sagt, u. Folgde (s. oben); τιμᾶν, σεβίζειν, Aesch. Ch. 253 Eum. 12; στέργειν, Soph. O. R. 1023; vom Raume, weit, μέγα προϑορών, Il. 14, 363, μέγα ἄνευϑε, weit entfernt, 22, 88; οὐκ ἂν μέγα τι τῆς ἀληϑείας παρεξέλϑοις, Plat. Phil. 66 b; bei adj., sehr, sowohl beim posit., μέγα νήπιος, Il. 16, 46, μέγα ἔξοχος, 2, 480 Od. 15, 227, als auch beim compar. u. superl., μέγ' ἀμείνων, ἄριστος, μέγα φέρτατος, Hom.; so auch die Folgdn, ὦ μέγ' εὐδαίμων κόρη, Aesch. Prom. 650, τὸν μέγα στυγούμενον, 1006; κατὰ μέγα u. κατὰ μεγάλα, Plat. Phaedr. 262 a Tim. 65 a; σοφὸς τὰ μεγάλα, in großen Dingen, Rep. IV, 426 c; τὰ μεγάλα νικᾶν τοὺς φίλους εὖ ποιοῦντα, Xen. An. 1, 9, 24. – Compar. μείζων, ον, Hom. u. Att.; ion. μέζων, Her., dor. μέσδων u. böot. μέσσων, Sp. auch μειζότερος u. bei Byz. μειζονότερος, größer, in allen den beim Positiv erwähnten Beziehungen; μείζω ἐκτενῶ λόγον, die Rede ausdehnen, Soph. Tr. 676; ἐνέχει τύχᾳ τᾷδ' ἀπὸ μείζονος, Phil. 1086, von einem Größeren, Mächtigern, d. i. von einem Gotte; τοῦ ϑεοῦ μεῖζον σϑένειν, Eur. Suppl. 216; – μεῖζον φϑέγγεσϑαι, Plat. Prot. 334 c; auch zugroß, größer oder mehr als billig, φρονείτω μεῖζον ἢ κατ' ἄνδρα, Soph. Ant. 764; vgl. Eur. Phoen. 710; μεῖ. ζον ἢ καϑ' ἡμᾶς, Plat. Tim. 404 (vgl. κατά), auch μείζω τινὰ δύναμιν εἶναι ἢ ἀνϑρωπείαν, Crat. 438 c; οὔτε μεῖζον οὔτε ἔλαττον ist eine starke Verneinung, vgl. Soph. Tr. 323; Schäfer zu D. Hal. C. V. p. 71. – Superl. μέγιστος, Hom. u. Folgde. Bei sehr Sp. auch μεγαλώτατος, s. Lob. Phryn. p. 93; πάντων μεγίστῳ Ζηνί, Aesch. Ch. 243 u. sonst; μεγίστη Παλλάς, Soph. O. C. 167; adverbialisch, χαῖρ' ὡς μέγιστα, Phil. 460; μέγιστον ἴσχυσε στρατοῦ, Ai. 497, τὰ μέγιστ' ἐτιμάϑης, O. R. 1202. – In Prosa bes. oft τὸ μέγιστον, was das wichtigste, die Hauptsache ist, entweder τὸ μὲν μέγιστον ὅτι, Plat. Conv. 196 b Rep. III, 407 b, oder für sich stehend, parenthetisch, Plut. u. A.; τὸ μὲν μέγιστον αἰσχυνόμενος, Xen. An. 1, 3, 10. 5, 6, 29 Cyr. 3, 1, 1 u. öfter, was die Hauptsache betrifft; τὸ δὲ μέγιστον· οἷς γὰρ κ. τ. λ., Isocr. 3, 21 (vgl. γάρ); καὶ τὸ μέγιστον, u. was das wichtigste ist, Thuc. 4, 70. So auch noch Sp., wie Luc. D. D. 20, 13 Nigr. 2. – Adverbialisch, βοῶντα μέγιστον Plat. Euthyd. 300 b, ὡς μέγιστα καὶ ὡς κάλλιστα Conv. 198 e; Eur. verbindet es auch mit einem superl., μέγιστον ἔχϑιστος, Med. 1320.
-
9 ΜΈΣος
ΜΈΣος, poet. auch μέσσος, selbst bei den Tragg. in iambischen Stellen, wie Soph., vgl. Mein. quaest. Menandr. p. 318mit μετά zusammenhangend), mitten, in der Mitte; – a) vom Raume; βάλε Πηλείδαο μέσον σάκος, er traf den Schild in der Mitte, Il. 22, 260, wie αὐχένα μέσσον ἔλασσεν 14, 497, στῆϑος μέσον οὔτασε 15, 525, öfter; auch allgemeiner, τὸν βάλε μέσσον ἄκοντι Il. 20, 413, Ἠέλιος μέσον οὐρανὸν ἀμφιβεβήκει Il. 8, 68, ἐν μέσσῃσι (βουσὶ) ὀρούσας 15, 635, στῆ δὲ μέσῳ ἐν ἀγῶνι, mitten in der Runde, 23, 507, wie ὁ τοῖσιν στὰς ἐν μέσοισι 7, 384, in ihrer Mitte; Pind. εἶπε δ' ἐν μέσοις u. ἐν μέσσοις, P. 4, 224 I. 7, 32, öfter; ζυγὸν ϑραύει μέσον, mitten entzwei bricht er das Joch, Aesch. Pers. 192; ἐκ μέσων ἀρκυσμάτων, Eum. 112; μέσης ἀπήνης ἐκκυλίνδεται, Soph. O. R. 812; ἐν αἰϑέρι μέσῳ κατέστη ἡλίου κύκλος, Ant. 412, womit man vgl. αἱ δ' ἀνὰ μέσσαν ἀκτῖνα, O. C. 1249, um Mittag ff. b); μέσου κρατὸς διασπαρέντος, Trach. 778; ἐν Ἀργείοις μέσοις, in der Mitte der Argiver, Phil. 626; ϑιάσοις ἐν μέσοισιν, Eur. Bacch. 221, u. öfter in ähnlichen Verbindungen; μέσον ἔχειν τινά, in der Mitte gefaßt halten, von dem Ringer hergenommen, Ar. Nub. 1030, u. pass., ἔχομαι μέσος, Ach. 545 Equ. 387; Νεῖλος μέσην Αἴγυπτον σχίζων, Aegypten mitten durchschneidend, Her. 2, 17, vgl. 4, 49; ἐκ μέσης τῆς νήσου, Plat. Critia. 113 d u. sonst; Xen. An. 2, 1, 11; so oft, vor dem Artikel stehend, denn τὸ μέσον στῖφος, 1, 8, 13, ist der mittlere Haufen; πρὸ τῆς φάλαγγος μέσης, Xen. An. 1, 2, 17; ἐν ἀγορᾷ μέσῃ, Dem. 29, 12. – b) von der Zeit; μέσον ἦμαρ, der Mittag, Il. 21, 111 Od. 7, 288; πρὶν μέσον ἀμαρ ἑλεῖν, Pind. P. 9, 117; Soph. frg. 239 (vgl. auch unter a); Eur. πρὸς μέσας βολὰς ἀκτῖνος, Ion 1135; in späterer Prosa, μέση ἡμέρα, wie Hdn. 8, 5, 22; μέση νύξ, wie περὶ μέσας νύκτας, Xen. An. 7, 8, 12, wo Krüger mehr Beispiele beibringt, alle ohne Artikel. – c) in der Mitte stehend, zwischen zwei Dingen, auch übertr. auf Geistiges, eine weitere Ausbildung der Verbindung ἐν μέσοις (s. oben); μέσος τις γέγονα χρηματιστὴς τοῦ τε πάππου καὶ τοῦ πατρός, Plat. Rep. I, 330 b; ὅτι μέσος ἂν εἴη τόπος χειμώνων τε καὶ τῆς ϑερινῆς φύσεως, Epin. 987 d; ὥςπερ ἑνὸς καὶ πλήϑους τὸ ὀλίγον μέσον, das Wenige steht in der Mitte zwischen der Einheit und der Menge, Polit. 303 a. Daher auch mittel mäßig, was zwischen dem Zuviel und Zuwenig die Mitte hält, ὀφϑαλμοὶ μέσοι, von mittlerer Größe, Arist. H. A. 1, 10, auch μέσος τῷ μεγέϑει, 1, 17; ἀνήρ, ein Mann von mittlerem Range od. Vermögen, Her. 1, 107; ἄνϑρωποι, Plat. Legg. X, 907 a; auch = unparteiisch, XI, 929 e; μέσοι πολῖται, Thuc. 6, 54; vgl. Arist. pol. 4, 11; Plut. τῶν μέσων κατὰ γένος πολιτῶν, Camill. 25, vgl. Sol. 1; a. Sp.; – vermittelnd, δικαστής, Schiedsrichter, Thuc. 4, 83. – Bei den Gramm. sind μέσαι λέξεις Wörter, die in guter und schlimmer Bedeutung genommen werden können; συλλαβὴ μέση, syllaba anceps. – Bes. häufig ist das neutr., absolut oder substantivisch gebraucht, die Mitte, der Raum zwischen Etwas; ἐς μέσον ἀμφοτέρων συνίτην, in die Mitte beider Heere, Il. 6, 120, öfter; auch ohne gen., κακοὺς δ' ἐς μέσσον ἔλασσεν, 4, 299, u. ἐς μέσσον ἀμφοτέροισι δικάσσατε, 23, 574, sprechet beiden Theilen gleichmäßig, unparteiisch Recht; so auch κατὰ μέσσον, 5, 8. 16, 285; κὰδ δὲ μέσον τάφρου καὶ τείχεος ἷζον, 9, 87; ἐν μέσῳ, in der Mitte, 17, 375 u. öfter; ἔμβαλε μέσσῳ, 4, 444, vgl. Od. 11, 157; μέσσῳ ἀμφοτέρων, Il. 7, 277; οἱ δὲ εἶπον πολλὸν εἶναι αὐτέων τὸ μέσον, es sei die Mitte, der Unterschied groß, Her. 9, 82, vgl. 7, 11; ἐκ τοῦ μέσου κατῆσϑαι od. ἕζεσϑαι, aus der Mitte weggehen u. sich abgesondert hinsetzen, sich neutral halten, 3, 83. 8, 73; ἐκ τοῦ μέσου ἡμῖν ἕζεσϑε, seid neutral zwischen uns, 8, 22, wie ἐκ τοῦ μέσου ἐξίστασϑαι, Xen. An. 1, 5, 14, aus dem Wege gehen; ἐν μέσῳ ἐμοῦ τε καὶ σοῦ, in der Mitte zwischen uns beiden, Plat. Conv. 222 d; κατὰ μέσον παντὸς τοῦ κόσμου, Critia. 121 c; μέσον τῶν αὑτοῦ ἔχων, Xen. An. 1, 8, 13, wo Krüger mehrere Beispiele ohne Artikel beibringt; auch ἀνὰ μέσον, Antiphan. B. A. 80; Men. fr. inc. 2, 19; Pol. 5, 55, 7. – Auch von der Zeit, μέσον ἡμέρας, Xen. An. 1, 8, 8; διὰ μέσου, inzwischen, mittlerweile, Her. 9, 112; Thuc. 4, 20; die Mittel-, Durchschnittszahl, πρὸς τὰς μεγίστας καὶ ἐλαχίστας ναῦς τὸ μέσον σκοποῦντι, 1, 10. – Aus der Vrbdg ἐς μέσον τιϑέναι τινί τι, Einem Etwas als Kampfpreis aufstellen, es in die Mitte hinstellen, daß alle Preisbewerber es sehen, Il. 23, 704 (vgl. κεῖται ἐν μέσοις, 18, 507, u. ἐν μέσῳ κεῖται τὰ ἀγαϑά, Xen. An. 3, 1, 21), entwickelt sich das häufige ἐς τὸ μέσον φέρειν, τιϑέναι u. ä., Etwas vorbringen, bekannt machen, z. B. γνώμην, Her. 4, 97, 6. 3, 80, 2; Plat. Legg. IV, 719 a XI, 936 a; ἐς τὸ μέσον κατατιϑέντες im Ggstz von ἀποκρυπτόμενοι, Phil. 14 b; Dem. 20, 102, wie Sp., z. B. Luc. Hermot. 38. 64; im eigtl. Sinne, ἀργύριον, Ar. Eccl. 602. – Auch ταῦτ' ἐν μέσῳ τίϑημι, das sage ich offen, gerade heraus, Aesch. Ch. 143; u. ähnlich δέσμιον ἔδειξ' Ἀχαιοῖς ἐς μέσον, offenkundig zeigte ich ihn, Soph. Phil. 605; χρηστόν τι βούλευμ' εἰς μέσον φέρειν, Eur. Suppl. 439, wie φέρω κοινοὺς εἰς μέσον λόγους, Troad. 54 u. öfter; so auch Her. γνώμην ἐς μέσον φέρω, vorbringen, aussprechen, 4, 97; τὸ λεγόμενον ἐς τὸ μέσον, das öffentlich Ausgesprochene, 6, 129; u. ähnlich ἐν κοινῷ καὶ μέσῳ ἔοικεν ἡμῖν κεῖσϑαι, Plat. Legg. XII, 968 e; εἰς μέσον ὁμολογεῖν, Rep. VIII, 547 b, wie συμβῆναι εἰς τὸ μέσον, sich vereinigen, übereinkommen über Etwas, Prot. 337 e; ἐν τῷ μέσῳ ἑαυτὸν παρέχειν, Allen zugänglich sein, Xen. Cyr. 7, 5, 46; – διὰ μέσου ποιεῖσϑαι, in die Mitte stellen, Xen. Cyr. 6, 3, 3; – ἐν μέσῳ τινὸς εἶναι, zwischen Etwas stehen, d. i. hinderlich sein, τοῦ συμμῖξαι, Xen. Cyr. 5, 2, 26; auch mit folgdm acc. c. inf., Dem. 23, 183. Vgl. ϑρὶξ ἀνὰ μέσσον, nur ein Haar fehlt noch daran, Theocr. 14, 9. – Διὰ μέσου oder ἐν τῷ μέσῳ, in einem Zwischensatze, parenthetisch, Grsmm. – Ἡ μέση, sc. χορδή, die mittlere Saite, der mittlere Ton, Music. – Bei den späteren Philosophen sind τὰ μέσα = ἀδιάφορα. – Ion. u. p. compar. u. superl. μεσαίτερος u. μεσαίτατος, Her. 4, 17, den auch Arist. u. die Sp. brauchen, u. der eigentlich auf μεσαῖος zurückzuführen ist; Ap. Rh. 4, 649 hat auch die Form μεσσότατος; – μέσατος u. μεσάτιος sind aber poet. Formen des Positivs. – Adv. μέσως, z. B. βεβιωκέναι, Plat. Phaed. 113 d, λέγειν, Prot. 346 e; Ggstz von σφοδρῶς ἢ ἀνειμένως, Arist. Eth. 2, 5; μέσως ἔχειν περί τι, mäßig sein, die Mitte halten zwischen zwei Extremen, ib. 3, 12; auch mit adj. verbunden, mittelmäßig, mäßig, πόλεως οὐ μέσως εὐδαίμονος, Eur. Andr. 874 Herc. Fur. 58 u. Sp.
-
10 κρατιστεύω
κρατιστεύω, der Beste sein, sich als den Stärksten zeigen, übertreffen; λόγος κρατιστεύων Pind. frg. 172; ὦ κρατιστεύων κατ' ὄμμα wird Helios angeredet Soph. Trach. 102, d. i. der am besten sieht, Schol. νικῶν πάντας τοὺς ϑεοὺς κατὰ τὸ ὀπτικόν; in Prosa, Andoc. 3, 18; τῷ σώματι καὶ τῇ ψυχῇ κρατιστεύοντες Xen. Hem. 1, 4, 14; ἔν τινι, 2, 6, 26; καὶ τἆλλα κρατιστεύοντα αὐτὸν ἑώρων περὶ ἅπαντα ἑαυτῶν, daß er sie in allem Uebrigen übertreffe, Cyr. 1, 5, 1; Strab. 6, 4, 1 E. vrbdt κρατιστεύει ἐν ἀρετῇ τε καὶ μεγέϑει τὰ περιεστῶτα.
-
11 κωβι-ώδης
κωβι-ώδης, ες, dasselbe, μεγέϑει καὶ σχήματι κωβιῶδες ἰχϑύδιον Plut. sol. anim. 31.
-
12 καίνῡμι
καίνῡμι, act. nur καινύτω, Hesych. νικάτω, sonst im med. καίνυμαι, praes. u. impf., mit dem perf. κέκασμαι, plusqpf. ἐκεκάσμην, dor. κέκαδμαι (also ΚΑΔ, glänzen, vgl. κόσμος), die auch Präsensbdtg haben, übertreffen, besiegen; ἐκαίνυτο φῦλ' ἀνϑρώπων κυβερνῆσαι, er übertraf die Menschen im Steuern, Od. 3, 382; ἥ ῥα γυναικῶν φῦλον ἐκαί. νυτο εἴδεΐ τε μεγέϑει τε, sie übertraf die Frauen an Schönheit u. Größe, Hes. Sc. 4; vgl. Ap. Rh. 1, 138. So auch im plqpf., ἐγχείῃ ἐκέκαστο Πανέλληνας, er zeichnete sich vor allen Griechen durch die Lanze aus, Il. 2, 530, wie ὃς ἡλικίην ἐκέκαστο ἔγχεϊ 16, 808; Od. 19, 395 u. öfter, auch c. inf., οἶος ὁμηλικίην ἐκέκαστο ὄρνιϑας γνῶναι 2, 158. – Oft auch ohne den acc. der Person, sich in Etwas auszeichnen, sich worin hervorthun, καὶ σὺ κακοῖσι δόλοισι κεκασμένε Il. 4, 339, vgl. 5, 54 Od. 9, 509; παντοίῃς ἀρετῇσι κεκασμένον ἐν Δαναοῖ σιν, unter den Danaern sich auszeichnend, 4, 725. 815, wie μετὰ δμωῇσι 19, 82 u. πάντας ἐπ' ἀνϑρώπους Il. 24, 535; ausgezeichnet, geschmückt sein mit Etwas, Ἑρμείας, ὃς ἐπὶ (v. l. ἐνὶ) φρεσὶ πευκαλίμῃσι κέκασται Il. 20, 35; ἐκ πάντων τέχνῃσι κεκασμένον οὐρανιώνων Hes. Th. 929; ἐλέφαντι φαίδιμον ὦμον κεκαδμένον Pind. Ol. 1, 27; εὖ κεκασμένον δόρυ Aesch. Eum. 736; φρουραῖς κέκασται, ist damit versehen, Eur. El. 616; ἕτερον πολὺ πανουργίαις μείζοσι κεκασμένον Ar. Equ. 685; Sp., ἐκέκαστο ἰϑύνειν, er verstand es zu lenken, Ap. Rh. 2, 867.
-
13 εὐ-πρεπής
εὐ-πρεπής, ές, wohlanständig, schicklich; κόσμος Aesch. Pers. 819; ἄνδρα (sc. ἐξελϑεῖν) εὐπρεπέστερόν ἐστι Ch. 653; οὐ γὰρ εὐπρεπὲς λέγειν Eur. Gr. 1145; mit Attraction, ἐμοὶ μέντοι ἐπισταμένῳ οὐκ εὐπρεπέστερός ἐστιν (sc. ὁ λόγος) λέγεσϑαι, es schickt sich nicht, daß ich sage, Her. 2, 47; νοσήματος ῥηϑῆναι οὐκ εὐπρεποῦς Isocr. 12, 267. Bes. von äußerem Ansehen, geschmückt, schön, stattlich; λαός Aesch. Spt. 89; μεγέϑει εὐπρεπεστάτη Pers. 180; γυνή, μορφή, Eur. I. A. 386. 822; Ar. Eccl. 427; γυνὴ εὐπρεπὴς ἰδεῖν Xen. Mem. 2, 1, 22; Ar. Ti. 192; εὐπρεπεστάτη τελευτή, ruhmvoll, Thuc. 2, 44; τὰ πηγαῖα ὕδατα κοσμοῦντες εὐπρεπέστερα ποιοῠσιν Plat. Legg. VI, 761 a; Folgde. Bes. was einen schönen Anschein hat, ohne gerade so zu sein, τὸ εὐπρεπὲς τοῦ λόγου Thuc. 3, 38; vgl. Eur. Tr. 951; Plat. Polit. 296 a, was schön, glaubwürdig klingt; u. ä. εὐπρεπὴς αἰτία Thuc. 6, 76, δειλία 3, 82, Feigheit, die sich hinter einem schönen Namen verbirgt, wie μετ' ὀνόματος εὐπρεποῦς, unter anständigem Namen, ibid.; ἀπάτη 4, 86, u. ä. ἦν τοῦτο εὐπρεπὲς πρὸς τοὺς πλείους 8, 66; ἐκ τοῦ εὐπρεποῠς, dem Vorwande nach, 7, 57; im Ggstze zu ἀληϑής Luc. Syr. dea 16, vgl. εὐπρέπεια. – Adv. εὐπρεπῶς, geziemend, εἶπε Aesch. Ag. 602; ὡς εὐπρεπέστατα τιϑέναι Plat. Conv. 198 d; scheinbar, Thuc. 6, 6 u. öfter.
-
14 ἐκ-πρεπής
ἐκ-πρεπής, ές, aus andern hervorstechend, ausgezeichnet; ἐν πολλοῖσιν Il. 2, 483; Ὀλυμπιὰς νίκα Pind. P. 7, 14; ψυχήν τ' ἄριστοι κεὐγένειαν ἐκπρεπεῖς Aesch. Pers. 434; μεγέϑει τῶν νῠν ἐκπρεπεστάτη πολύ 180; εἶδος ἐκπρεπεστάτη, an Gestalt, Eur. Alc. 334 u. öfter; in Prosa, Plat. Phaedr. 238 a u. Sp., wie Pol. 2, 69, 1. Auch tadelnd, über das Schickliche hinaus, übermäßig, παϑεῖν Thuc. 3, 55, wie ἐκπρεπῶς, 1, 38.
-
15 ὑπερ-φέρω
ὑπερ-φέρω (s. φέρω), darübertragen; ὑπερενεγκόντες τὸν ἰσϑμὸν τὰς ναῦς Thuc. 3, 81; ναῦς ἐς τόπον D. C. 42, 41; – gew. intrans. sich darüber erheben, dah. übertreffen, den Vorzug haben, τινός τινι, Jemanden worin, ῥόδα ὀδμῇ ὑπερφέροντα τῶν ἄλλων Her. 8, 138; Τιγράνης κάλλεΐ τε καὶ μεγάϑεϊ ὑπερφέρων Περσέων 9, 96; c. dat. allein, 4, 74. 8, 144; τέχνη τέχνης ὑπερφέρουσα Soph. O. R. 381; Ar. Equ. 582; κάλλει ὑπερφέρουσαν Eur. Hec. 268; τοῖς ὅπλοις αὐτῶν καὶ τῷ πλήϑει ὑπερφέρομεν Thuc. 1, 81; absol., Xen. Mem. 3, 5, 13; καὶ κρεῖττόν ἐστι τινός S. Emp. adv. phys. 1, 122. – Auch τινά und τί, z. B. ὑπερφέρεις τόλμῃ τε τόλμαν καὶ λόγῳ χρηστῷ λόγον Eur. Heracl. 554; Ἡρακλῆς ὑπερενεγκὼν φύσιν ἀνϑρωπίνην Isocr. 4, 60; ὑπερφέρειν πάντα μεγέϑει Plut. Rom. 7.
-
16 ὑπερ-έχω
ὑπερ-έχω (s. ἔχω), ep. ὑπειρέχω, 1) in die Höhe über Etwas halten, τί τινος; σπλάγχνα δ' ἄρ' ἀμπείραντες ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο, Il. 2, 426, sie hielten sie über das Feuer; bes. zum Schutz darüber halten, τινί, αὐτῷ ὑπείρεχε χεῖρας Ἀπόλλων, 5, 433; αἴ κ' ὔμμιν ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων, 4, 249; Od. 14, 184; seltener c. gen., μάλα γὰρ ἕϑεν εὐρύοπα Ζεὺς χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε, Il. 9, 420. 687. 24, 374; Theogn. 755; πόλεος ἵν' ὑπερέχοιεν ἀλκάν, Aesch. Spt. 197; τινὸς σκιάδειον, Ar. Av. 1508; τὰς χεῖράς τινος, Pol. 15, 31, 11; ἑαυτὸν τοῦ κλύδωνος, Luc. Tox. 19. – 2) intrans., hervorragen, -stehen; absolut, Her. 5, 92, 6. 7, 10, 5; Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, Il. 3, 210, an oder mit den Schultern; ὄμμ' ὑπερσχὸν ἴτυος, Eur. Phoen. 1393; – von Sternen, aufgehen, εὖτ' ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος, Od. 13, 93, u. so im ep. aor. ὑπερέσχεϑεν αἴης Il. 11, 735. – 3) darüber sein, überlegen sein, übertreffen; Theogn. 202; τινός, darüber hervorragen, τῆς ϑαλάσσης, Thuc. 7, 25; ὃ (ὕδωρ) μόλις ὑπερέχοντες ἐπεραιώϑησαν, 3, 23; σκεύη παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου, Plat. Rep. VII, 514 b; vgl. Xen. Cyr. 7, 5, 8 An. 3, 5, 7; Sp.; auch τινά, ὦ βροτῶν πάντων ὑπερσχὼν ὄλβον εὐτυχεῖ πότμῳ, Aesch. Pers. 695; ὁ σωφροσύνῃ πάντας ὑπερέχων, Eur. Hipp. 1365; πάντων ἓν ὑπερέχει μεγέϑει καὶ ἀρετῇ, Plat. Tim. 24 d; ὃ ζῶον συνέσει ὑπερέχει τῶν ἄλλων, Menex. 237 d; u. pass., οὐδὲ ὑπὸ Φαίδωνος ὑπερέχεσϑαι, Phaed. 102 c; Folgde; πλήϑει, Pol. 2, 38, 3; οἱ ὑπερέχοντες, die Mächtigern, 28, 4, 9; so absolut sagt auch Dem. 9, 69 ἐπειδὰν ἡ ϑάλαττα ὑπέρσχῃ, μάταιος ἡ σπουδή, oder = wenn das Meer über das Schiff geht; ἀναλωμάτων, die Kosten bestreiten, D. Sic. 4, 80.
-
17 ἔξ-οχος
ἔξ-οχος, hervorragend, hervorstehend; Ἀργείων κεφαλὴν ἠδ' εὐρέας ὤμους Il. 3, 227, hervorragend vor den Argivern an Kopf; so oft in übertr. Bdtg, ausgezeichnet, vortrefflich, von Menschen, ἀνήρ Il. 2, 188. 12, 269, ἐξ. ἡρώων 18, 56, bes. ἄλλων, πάντων; von einem Stier, 2, 480, von Ziegen, Od. 21, 266, von leblosen Dingen, τέμενος, ein ausgezeichnetes Landstück, Il. 6, 194. 20, 184; μέγ' ἔξοχα δώματα Od. 1 5, 227. Seltener mit dem dat., Il. 2, 483 Od. 15, 227; verstärkt, μέγ' ἔξοχος Il. 2, 480. 21, 266. Aehnl. Pind. μάντις ἔξ. Ol. 6, 51; αἶσα, πρῶνες, N. 6, 49. 4, 52; compar. ἐξοχώτερος, 3, 124; Aesch. ἔξοχον ἀριϑμὸν σοφισμάτων Prom. 457; ἐξοχώτατοι φρενῶν ἰατρομάντεις Ag. 1605; Soph. frg. 518; εἶδος ἐξοχώτατος, an Gestalt, Eur. Suppl. 889; sp. D. Häufig adv. ἔξοχον u. ἔξοχα, ἔξοχά μιν ἐφίλατο, liebte ihn vorzugsweise, Il. 5, 61; φιλεῖν, ἐχϑαίρειν, Od. 15, 70, ἐμοὶ δόσαν ἔξοχα, mir zur Auszeichnung vor den Uebrigen voraus, 9, 551; ἔξοχα πάντων, am meisten unter Allen, vor Allen, Hom.; auch mit adj., ἔξ. λυγρά Od. 11, 432; den Superlativ verstärkend, ἔξοχ' ἄριστοι, bei weitem die besten, Il. 9, 638 u. öfter; ἔξοχα πλούτου Pind. Ol. 1, 2; ἀνϑρώπων, ἑταίρων, ibd. 1, 23 P. 5, 25; auch ἐξόχως, Ol. 9, 74, wie Eur. Bacch. 1235 – In Prosa erst Sp., wie Plut. μεγέϑει σώματος ἔξ. Γαλατῶν Marc. 7; Hdn. στρατιωτῶν τοὺς ἐξοχωτάτους 7, 1, 16; 2, 12, 10 τῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς ὄντων καὶ τῶν ἐξοχωτάτων τῆς βουλῆς.
-
18 ἡμι-όλιος
ἡμι-όλιος, auch 3 Endgn, Her. 5, 88, anderthalb (das andere Ganze nur halb habend), z. B. 4: 6, Plat. Theaet. 154 c; διαστάσεις, Tim. 36 a, öfter; μισϑός, οὗ πρότερον ἔφερον, einhalbmal mehr als früher, Xen. An. 1, 3, 21, wie τῶν αἰετῶν ἡμ., anderthalbmal so groß wie, Arist. H. A. 9, 32; ηὔ. ξησε τὰ δόρατα ἡμιολίῳ μεγέϑει D. Sic. 15, 44; – ὁ ἡμιόλιος, Pol. 5, 101, 2, = ἡμιολία 2), v. l. τοὺς ἡμιόλους.
-
19 αμαυροω
1) затемнять, делать неясным(ἴχνη Xen.)
2) тж. перен. затмевать, помрачать(ἄστρα Anth.; τινα Plut.)
ὅ ἥλιος ἀμαυρώθη Her. — произошло затмение солнца;ἠμαυρωμένος τῇ δόξῃ Plut. — слава которого померкла;ἀμαυροῦσθαι ἐν τῷ μεγέθει τινός Luc. — стушеваться перед величием чего-л.3) удалять, ослаблять(δόξαν τινός Polyb., Plut.)
συναυξῆσαι καὴ πάλιν ἀμαυρῶσαί τι Polyb. — то раздуть, то вновь умалить что-л.;ἀμαυροῦσθαι τὸ ἀξίωμα Plut. — утрачивать свой авторитет4) уничтожать, губить(φορτία Hes.; ζωάν τινος Eur.)
χρόνος ἀμαυροῖ πάντα Soph. — время стирает все -
20 απαμυνω
1) отражать, отгонять(τὸν βάρβαρον Her.; τὰς μυίας Arph.; τοὺς ἔξωθεν Plat.)
; med. отгонять от себя(τινα Hom. и τι Her.)
2) отвращать, удалять(κακὸν ἦμάρ τινι Hom.; τὰ κακά τινος Luc.)
3) med. защищаться, обороняться(χερσίν Hom.; μεγέθει Arst.)
См. также в других словарях:
μεγέθει — μέγεθος greatness neut nom/voc/acc dual (attic epic) μεγέθεϊ , μέγεθος greatness neut dat sg (epic ionic) μέγεθος greatness neut dat sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
SARDINIA — insul. et regnum in mari Ligustico, a variis habitata populis, tandem a Poenis occupata est, quibus tamen illam Romani eripuerunt. A Saracenis postmodum capta, inde a Pipino eiectis, A. C. 809. diu Pisanis et Genuensibus contentionis argumentum… … Hofmann J. Lexicon universale
Polyclète le Jeune — Pour l’article homonyme, voir Polyclète. Polyclète le Jeune (en grec Πολύκλειτος / Polýkleitos) est un architecte vivant à Argos au Ve siècle avant J. C. Sa statuaire, décrite par Pausanias[réf. souhaitée], ne nous est pas… … Wikipédia en Français
Ignacio de Antioquía — San Ignacio de Antioquía Icono que represent … Wikipedia Español
величьствиѥ — ВЕЛИЧЬСТВИ|Ѥ (21), ˫А с. 1.Величина: не възри на лице перваго с҃на Иѡсѣѥва ни ѡбразоу величьстви˫а ѥго оудивисѩ (τοῦ μεγέϑους) ГА XIII XIV, 82а; при томь Роди˫анѩне море ѡбладавше поставиша въ ѡстровѣ мѣдѩнъ коумиръ сл҃нцю. ѥгоже величьстви˫а… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
Театр в Эпидавре — Археологические памятники Эпидавра* Sanctuary of Asklepios at Epidaurus** Всемирное наследие ЮНЕСКО … Википедия
BRITANNIA — I. BRITANNIA Ducatus Galliae, peramplus et fertilis, vulgo Britaigne, qui nomen iura moresque, imo et incolas a Britannis insulanis accepit. Iulins Scal. in Urbibus: Vicit Aremoricas animosa Britannia gentes, Et dedit impositô nomina prisca iugô … Hofmann J. Lexicon universale
CAMERA — I. CAMERA Apostolica, Pontificis thesaurus est, et Patriarchium aliquando dicitur. Unde autem sumebat ea, quae ad usum sui corporis erant necessaria? Dicit Beatus manifeste de Patriarchio Romano, etc. Nescitis Ecclesiam Romanam? Dico enim vobis,… … Hofmann J. Lexicon universale
ERYTHEA vel ERYTHIA — ERYTHEA, vel ERYTHIA Ins. inter Gades et Hispaniam, quam sic describit Plin. l. 4. c. 22. Ab eo latere que Hispaniam spectat (Gadis ins.) passibus fere centum, altera ins. est longa 3. mill. passm. lata in qua prius opp. Gadium fuit. Vocatur ab… … Hofmann J. Lexicon universale
PALA — I. PALA arbor Indica, pomum e cortice emittens, quô vescebantur olim gentis illius Sapientes. Plin. l. 12. c. 6. Maior alia pomô et suavitate praecellentior, quô Sapientes Indorum vivunt, folium alas aulium imitatur, longitudine trium cubiterum,… … Hofmann J. Lexicon universale
PELINAEUS — mons Chii altissimus est. Ita Strabo l. 4. Πελιναῖον ὄρος ὑψηλότατον τῶ εν τῇ νήσῳ. Aelian. scribit Πελινναῖον, l. 16. de Animal. c. 39. Ita etiam Pindari Scholiastes Pyth. 10. Unde Πελινναῖος ὁ Ζεὺς εν Χίῳ apud Hesychium, et Phavorinum. Hinc in… … Hofmann J. Lexicon universale